Vachmi

वाक्प्रचार म्हणजे काय?

मुळ अर्थापेक्षा भिन्न व विशिष्ट अर्थाने रूढ होऊन बसलेल्या शब्दसमूहाला वाक्यप्रचार असे म्हणतात.

मराठी वाक्प्रचार व त्यांचे अर्थ

1. श्रीगणेशा करणे – आरंभ करणे
2. अंग धरणे – लठ्ठ होणे
3. अंगाला होणे – अंगाला छान बसणे
4. अमलात आणणे – कारवाई करणे
5. अर्धचंद्र देणे – हकालपट्टी करणे
6. अंगाची लाही लाही होणे – अतिशय संताप येणे, खूप राग येणे
7. अन्नास जागणे – उपकाराची आठवण ठेवणे
8. आकाश फाटणे – चारी बाजूंनी संकटे येणे
9. आच लागणे – झळ लागणे
10. उखळ पांढरे होणे – पुष्कळ फायदा होणे
11. उदास होणे – खिन्न होणे
12. उंबराचे फूल – क्वचित भेटणारी व्यक्ती
13. उर भरून येणे – गदगदून येणे
14. उसंत मिळणे – वेळ मिळणे
15. ओढा असणे – कल असणे
16. कहर करणे – अतिरेक करणे
17. कपाळमोक्ष होणे – मरण पावणे, अचानक येणाऱ्या संकटाने उध्वस्त होणे
18. कंठस्नान घालणे – ठार मारणे
19. कच्छपी लागणे – नादी लागणे
20. कानउघाडणी करणे- – चुकीबद्दल कडक शब्दात बोलणे
21. कायापालट होणे – स्वरूप पूर्णपणे बदलणे
22. खडा टाकून पाहणे – अंदाज घेणे
23. खसखस पिकणे – मोठ्याने हसणे
24. खूणगाठ बांधणे – निश्चय करणे
25. खडे चारणे – शरण येण्यास भाग पाडणे
26. खडे फोडणे – दोष देणे
27. खो घालणे – विघ्न निर्माण करणे
28. गाडी अडणे – खोळंबा होणे
29. घर धुऊन नेणे – सर्वस्वी लुबाडणे
30. घाम गाळणे – खूप कष्ट करणे
31. घोडे मारणे – नुकसान करणे
32. चतुर्भुज होणे – लग्न करणे
33. चंग बांधणे – निश्चय करणे
34. चेहरा खुलणे – आनंद होणे
35. चेहरा पडणे – लाज वाटणे, खजील होणे
36. जिभेला हाड नसणे – वाटेल ते बोलणे
37. जिवाची मुंबई करणे – अतिशय चैनबाजी करणे
38. जीव अधीर होणे – उतावीळ होणे
39. जीव भांड्यात पडणे – काळजी दूर होणे
40. जीव की प्राण असणे – अत्यंत प्रिय असणे
41. टिकाव लागणे – निभाव लागणे
42. डोळे निवणे – समाधान होणे
43. डोळे फिरणे – खुप घाबरणे
44. डोळेझाक करणे – दुर्लक्ष्य करणे
45. ताळ्यावर आणणे – योग्य समज देणे
46. तळपायाची आग मस्तकात जाणे – अतिशय संताप होणे
47. थांग न लागणे – कल्पना न येणे
48. दक्षता घेणे – काळजी घेणे
49. देखरेख करणे – राखण करणे
50. देखभाल करणे – जतन करणे
51. दगा देणे – फसवणे
52. दबा धरून बसणे – टपून बसणे
53. दडी मारणे – लपून राहणे
54. दात धरणे – वैर बाळगणे
55. दाढी धरणे – विनवणी करणे
56. दगडावरची रेघ – खोटे बोलणारे शब्द
57. दाती तृण धरणे – शरणागती पत्करणे
58. दातास दात लावून बसणे – काही न खाता उपाशी राहणे
59. धारातीर्थ पडणे – रणांगणावर मृत्यू येणे
60. धुडगूस घालणे – गोंधळ करणे
61. धूम ठोकणे – वेगाने पळून जाणे
62. धूळ चारणे – पूर्ण पराभव करणे
63. नजरेत भरणे – उठून दिसणे
64. नाळ तोडणे – संबंध तोडणे
65. निवास करणे – राहणे
66. निद्राधीन होणे – झोपणे
67. पदरी घेणे – स्वीकार करणे
68. पाळी येणे – वेळ येणे
69. पाठीशी घालणे – संरक्षण देणे
70. पाणी पडणे – वाया जाणे
71. पाणी पाजणे – पराभव करणे
72. पाऊल वाकडे पडणे – वाईट मार्गाने जाणे
73. पाठिंबा देणे – दुजोरा देणे
74. पोटात घालणे – क्षमा करणे
75. प्रतिकार करणे – विरोध करणे
76. प्रतिष्ठा लाभणे – मान मिळणे
77. प्रत्यय येणे – प्रचिती येणे
78. प्रश्नांची सरबत्ती करणे – एकसारखे प्रश्न विचारणे
79. प्राणावर उदार होणे – जिवाची पर्वा न करणे
80. फाटे फोडणे – उगाच अडचणी निर्माण करणे
81. फुटाण्यासारखे उडणे – झटकन राग येणे
82. बारा वाजणे – पूर्ण नाश होणे
83. बत्तिशी रंगवणे – जोराने थोबाडात मारणे
84. बुचकळ्यात पडणे – गोंधळून जाणे
85. बेत करणे – योजना आखणे
86. बेत हाणून पाडणे – बेत सिद्धीला जाऊ न देणे
87. बोल लावणे – दोष देणे
88. बोळयाने दूध पिणे – बुद्धीहीन असणे
89. भगीरथ प्रयत्न करणे – चिकाटीने प्रयत्न करणे
90. भारून टाकणे – पूर्णपणे मोहून टाकणे
91. भान नसणे – जाणीव नसणे
92. भ्रमण करणे – भटकंती करणे
93. मात करणे – विजय मिळवणे
94. मान ताठ ठेवणे – स्वाभिमानाने वागणे
95. माशा मारणे – कोणताही उद्योग न करणे
96. मिशीवर ताव मारणे – बढाई मारणे
97. मूग गिळणे – उत्तर न देता गप्प राहणे
98. मधाचे बोट लावणे – आशा दाखवणे
99. मनात घर करणे – मनात कायमचे राहणे
100. मशागत करणे – मेहनत करून निगा राखणे
101. मान्यता पावणे – सिद्ध होणे
102. रक्ताचे पाणी करणे – अतिशय मेहनत करणे
103. रवाना होणे – निघून जाणे
104. राख होणे – पूर्णपणे नष्ट होणे
105. राब राब राबणे – सतत खूप मेहनत करणे
106. राम नसणे – अर्थ नसणे
107. राम म्हणणे – मृत्यू येणे
108. रियाज करणे – सराव करणे
109. वकीलपत्र घेणे – एखाद्याची बाजू घेणे
110. वाट लावणे – विल्हेवाट लावणे
111. वठणीवर आणणे – ताळ्यावर आणणे
112. वाचा बसणे – एक शब्दही बोलता न येणे
113. वेड घेऊन पेडगावला जाणे – मुद्दाम डोंग करणे
114. विहरणे – संचार करणे
115. व्रत घेणे – वसा घेणे
116. वजन पडणे – प्रभाव पडणे
117. शिगेला पोचणे – शेवटच्या टोकाला जाणे
118. शंभर वर्ष भरणे – नाश होण्याची वेळ येणे
119. सांगड घालणे – मेळ साधणे
120. समरस होणे – गुंग होणे
121. सूड घेणे – बदला घेणे
122. सर्वस्व पणाला लावणे – सर्व शक्य मार्गांचा अवलंब करणे
123. साखर पेरणे – गोड गोड बोलून आपलेसे करणे
124. सामोरे जाणे – निधड्या छातीने संकटास तोंड देणे
125. साक्षर होणे – लिहिता – वाचता येणे
126. सुतोवाच करणे – पुढे घडणाऱ्या गोष्टींची प्रस्तावना करणे
127. सोन्याचे दिवस येणे – अतिशय चांगले दिवस येणे
128. स्वप्न भंगणे – मनातील विचार कृतीत न येणे
129. स्वर्ग दोन बोटे उरणे – आनंदाने , गर्वाने अतिशय फुगणे
130. सहभागी होणे – सामील होणे
131. हशा पिकणे – हस्यस्फोट होणे
132. हवालदिल होणे – हताश होणे
133. हट्टाला पेटणे – मुळीच हट्ट न सोडणे
134. हमरीतुमरीवर येणे – जोराने भांडू लागणे
135. हरभऱ्याच्या झाडावर चढवणे – खोटी स्तुती करून मोठेपणा देणे
136. हसता हसता पुरेवाट होणे – अनावर हसू येणे
137. हस्तगत करणे – ताब्यात घेणे
138. हातपाय गळणे – धीर सुटणे
139. हातचा मळ असणे – सहज शक्य असणे
140. हात ओला होणे – फायदा होणे
141. हात टेकणे – नाइलाज झाल्याने माघार घेणे
142. हात देणे – मदत करणे
143. हात मारणे – भरपूर खाणे
144. हाय खाणे – धास्ती घेणे
145. हातवार तुरी देणे – डोळ्यांदेखत फसवून निसटून जाणे
146. हात हलवत परत येणे – काम न होता परत येणे
147. हात झाडून मोकळे होणे – जबाबदारी झटकणे किंवा जबाबदारी टाळून मोकळे होणे
148. हातापाया पडणे – गयावया करणे
149. हातात कंकण बांधणे – प्रतिज्ञा करणे
150. हूल देणे – चकवणे